Powstanie Związku, skupiającego położone blisko siebie gminy z powiatów żagańskiego i żarskiego zainicjowano w 1999 roku. Ze środków żarskiego PFOŚiGW sfinansowano „Program gospodarki odpadami dla powiatów Żagań i Żary”, który stał się podstawą wszelkich rozważań o przyszłości tego sektora w południowej części województwa. Po długotrwałej procedurze rejestracyjnej, 13 lipca 2002 roku Związek został wpisany do Rejestru Związków Międzygminnych pod pozycją 242 jako Łużycki Związek Gmin z siedzibą w Żarach. Celowy Związek Gmin działa na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 Nr 142, poz 1591 z późn. Zm.), Statutu Związku oraz innych przepisów prawa, w tym przepisów dotyczących gospodarki finansowej Gmin.

CZŁONKAMI – ZAŁOŻYCIELAMI ZWIĄZKU BYŁY GMINY:

Brody, Jasień, Lubsko, Lipinki Łużyckie, Przewóz, Trzebiel, Tuplice, Wymiarki, Żagań gmina. Żagań o Statucie Miejskim, Żary gmina, Żary o Statucie Miejskim.

Łużycki Związek Gmin obecnie zrzesza 15 gmin członkowskich położonych na terenie powiatów: żarskiego, żagańskiego i krośnieńskiego w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego. Uchwały Rady Gminy nr IV/30/2007 z dnia 9 marca 2007 r. zamiar wystąpienia z Łużyckiego Związku Gmin zadeklarowała Gmina Przewóz, więc – zgodnie ze Statutem ŁZG – z końcem 2007 r. przestała być jego członkiem.

Na podstawie Uchwały Nr XXXI/1/2008 Zgromadzenia Łużyckiego Związku Gmin z dnia 15 kwietnia 2008 r. do ŁZG przyjęta została Gmina miejska Gubin. Udział Gminy Gubin w Łużyckim Związku Gmin poświadcza ponadto Uchwała nr XVII/200/2008 Rady Miejskiej w Gubinie z dnia 27 marca 2008 r.

Obszar Związku wynosi 1954,56 km2 i ma charakter przemysłowo-rolniczy. Gminy ŁZG należą także do Euroregionu ‘Sprewa-Nysa-Bóbr” (wszystkie) oraz Euroregionu „Nysa” (Gozdnica, Łęknica i Wymiarki). Łącznie w skład Związku wchodzi, zróżnicowanych pod wieloma względami 15 gmin.
Łącznie na terenie Związku usytuowanych jest 214 miejscowości w tym 7 miast.

Związek jest dobrowolnym stowarzyszeniem Gmin położonych w naszym województwie, do którego może przystąpić każde Miasto i Gmina.